„Wesele” Stanisława Wyspiańskiego to dramat, który ukazuje wesele jako tło do rozważań o sytuacji społecznej, politycznej i narodowej Polski pod zaborami. W utworze splatają się wątki narodowe, społeczne, a także psychologiczne, ukazujące kryzys tożsamości narodowej, brak zjednoczenia między warstwami społecznymi, oraz niemoc w walce o niepodległość. W dramacie nie brakuje również elementów symbolicznych i metafizycznych.

I. Wprowadzenie – Wesele w Krakowie

Akcja dramatu rozgrywa się w domu Gospodarza w Krakowie, gdzie odbywa się wesele jego córki, Zosi, z Wojciechem. Na przyjęciu, które jest centralnym punktem fabuły, spotykają się przedstawiciele różnych warstw społecznych: szlachta, chłopi, artysta, inteligencja i weterani powstań. Mimo tej różnorodności, pojawiają się napięcia między gośćmi, a ich różne postawy wobec kwestii narodowych oraz relacji międzyludzkich stanowią punkt wyjścia do głębszej analizy społecznej.

II. Bohaterowie – reprezentanci różnych warstw społecznych

W „Weselu” pojawiają się postaći z różnych środowisk, które wprowadzą do dramatu problemy społeczno-polityczne. Kluczowe postacie to:

  • Gospodarz – reprezentuje szlachtę, dumną z tradycji, ale również rozczarowaną i borykającą się z własnym brakiem działania.
  • Poeta – młodszy twórca pełen romantycznych ideałów, który marzy o wyzwoleniu Polski, ale w obliczu realiów jest niezdolny do działania.
  • Rejent – zamożny właściciel majątku, który symbolizuje szlachecki konserwatyzm i związek z dawnymi wartościami.
  • Dziennikarz – inteligent, zdesperowany, pragnący, by Polacy byli bardziej zjednoczeni w walce o wolność.
  • Wernyhora – postać symboliczna, prorokująca zbliżającą się rewolucję i powstanie narodowe.

III. Symbolika „Wesela” – zderzenie marzeń i rzeczywistości

Przez cały dramat przebijają się elementy symboliczne, które mają na celu ukazanie rozpadu narodowego ducha. Wiele z postaci to symboliczne przedstawienia narodowych problemów:

  • Wernyhora, postać przenikająca czas i przestrzeń, to symbol nadziei na przyszłe wyzwolenie Polski. Jego wizje pełne są sprawiedliwości i nadziei, ale również w „Weselu”” pokazuje tragiczne przeznaczenie narodu.
  • Gospodarz to postać, która w kontekście narodowej apatii i bierności, reprezentuje rozczarowaną szlachtę.
  • Czepiec to postać chłopska, która w pewnym momencie pojawia się, by wyrazić niezadowolenie z układu społecznego.

IV. Symboliczne postacie i wizje

Podczas wesela, w swoich wizjach bohaterowie stykają się z postaciami, które mają charakter symboliczny. Postacie takie jak Wernyhora czy Panna Młoda mają symbolizować zarówno nadzieje, jak i przeszłość, którą trzeba porzucić. Kolejną kluczową postacią jest Zosia, która jest symbolem nieporozumienia i błędów pokolenia, które nie zdołało poradzić sobie z rewolucją.

V. Zakończenie i przesłanie

Dramat kończy się pesymistycznym obrazem, w którym Wesele staje się metaforą narodowego rozbicia. Pomiędzy bohaterami nie ma jedności narodowej, a ich różnice klasowe i narodowe wciąż są nieprzezwyciężone. Symboliczne zakończenie z elementami tragicznymi, wynikające z braku zgody i jedności, ukazuje skazanie Polaków na nieudane zrywy narodowe.

VI. Podsumowanie

„Wesele” to głęboka analiza społecznych, narodowych i politycznych problemów Polski pod zaborami, gdzie Wyspiański ukazuje, jak bierność narodu i rozpad wspólnego celu prowadzą do braku zaangażowania w walkę o niepodległość. Komedia ta jest symbolicznym przedstawieniem polskiego rozbicia i rozczarowania młodszych pokoleń, które miały nadzieję na wolność, ale w obliczu zbyt wielkich przeciwności nie miały sił do działania.